Phi châu, một lục địa được nhắc tới như là một cái nôi tổng hợp hài hòa hết tất cả những hỉ nộ ái ố mà loài người từng có và đang có trong lịch sử phát triển của mình. Những quốc gia giàu có và hùng mạnh với một bề dày lịch sử mạnh mẽ và được xem là những biểu tượng của châu Phi phóng khoáng như Bờ Biển Ngà, Ai Cập, Ma rốc hay Nam Phi với những tiềm năng phát triển hứa hẹn. Nhưng ngoài ra vẫn còn quá nhiều những quốc gia nghèo khổ, với một vùng đất đầy vàng và tài nguyên màu mỡ, nhưng lại được khai thác bởi máu của các cuộc chiến tranh, bởi lợi ích của tôn giáo, sắc tộc và vẫn một câu nói được truyền đi muôn thuở “Người châu Phi vẫn đang chết trên đống vàng của chính mình”, không mấy quốc gia có thể thoát khỏi được những tình cảnh “chết trên đống vàng” này. Và Nam Phi cũng đã từng là một quốc gia như thế, một thế giới của phân biệt chủng tộc, đói nghèo cực độ và chiến tranh triền miên khắp ngõ hẻm. Một quốc gia sau vài chục năm sau thế chiến II, vẫn còn chìm đắm trong đói nghèo, phân biệt và vẫn dựa vào người Hà Lan một cách thái quá, đã trở thành một địa điểm bắt đầu của một cuốn truyện phiêu lưu có một không hai của Jonas Jonasson. Một gã nhà báo với nhiều cuốn sách best seller, có văn phong hài hước xen lẫn cái cách diễn tả tưng tửng. Và cuốn sách “Cô gái mù chữ phá bom nguyên tử” cũng không nằm ngoài cái chất văn phong trên trời dưới đất của gã người Thụy Điển này. Đặc biệt và thật sự đáng suy ngẫm.
Câu chuyện đầu tiên nằm tại Nam Phi xa xôi, nơi có Mũi Hảo Vọng hướng về cực Nam của địa cầu. Cô bé Nombeko Miyeki, một cô bé sinh trong một căn lều trong một khu nghèo khó, và phải làm việc như một công nhân dọn vệ sinh từ khi còn bé tí. Cái nơi của cô bé thì không biết nên miêu tả là một khu dân cư hay không, chỉ toàn những căn lều tạm bợ với đủ loại thành phần, da đen là đa số, đĩ điếm, trộm cắp và ma túy. Một cái nơi coi bộ không có vẻ gì là sáng sủa cuộc đời, làm công việc dơ bẩn và sống cùng bà mẹ chỉ biết nghiện ngập. Ấy thế mà cô bé Nombeko vẫn có thể sống được và chưa chi đã có thể lên đến chức quản lý khi cái tuổi mình còn vắt mũi chưa sạch, và rồi niềm yêu thích đọc viết đã đem cô đến công việc phục vụ ở nhà của thằng kỹ sư lưu manh Engelbrecht van der Westhuizen sau khi thằng kỹ sư này đụng trúng cô và bắt đền ngược. Trong căn nhà đầy tiện nghi, cô nhanh chóng làm quen được với ba cô gái Ngô Tàu và được học kiến thức một cách chuyên sâu nhờ cái tủ sách “mua về chỉ để chưng” của thằng kỹ sư nửa mùa. Và sau đó, bằng những mánh lới khôn ngoan, cô tẩu thoát khỏi tay thằng Hà Lan và đám mật vụ Mossad của Israel để đến Thụy Điển tị nạn.
Chuyển đến vùng Thụy Điển lạnh lẽo gần cực Bắc của trái đất, nơi Holger Qvist 2 được sanh cùng với anh em sinh đôi, Holger 1 từ một cặp vợ chồng nơi bà mẹ là một con người hiền lành nhưng có thằng chồng mắc thằng bố và đầu óc không được bình thường. Thằng cha của Holger 2 là một thằng đàn ông phải gọi hơi xúc phạm là một thằng chẳng được con mẹ gì cho vợ con ngoài tội phá gia. Cha Holger ban đầu là một người bảo hoàng cực độ, chỉ yêu và tôn sùng mỗi đức vua Thụy Điển. Sau khi gặp đức vua thất bại và phá nát hàng đống tiền của hai vợ chồng. Cha Holger hóa hận, và quyết theo những người Cộng hòa nhằm lật đổ ngôi vua, đồng thời để chọc điên ông già vợ, cha của vợ Henrietta, lãnh đạo đảng cộng sản trung kiên tại quận Södertälje và như một điều tất yếu là ông già vợ đã cạch mặt thằng con rể âm binh và con gái yêu của mình. Suy nghĩ bệnh hoạn ấy đã ảnh hưởng nặng nề cho con cái nhà Qvist, khi hai Holger được sanh đôi. Holger 1 mang nặng tư tưởng phế vua từ người cha, được cho đi ăn học và đăng kí khai sanh. Còn Holger 2 có số phận đáng thương hơn khi là một cái bóng của anh trai mình, không được có tên tuổi và thân phận của mình và phải sống trong một gia đình đầy mị dân với thằng cha của anh là đứa đầu sỏ. Và rồi khi lớn lên, anh cũng tự bắt đầu cuộc sống riêng tư của mình rồi bước ngoặt của cuộc đời đến khi anh gặp Nombeko tại trại tị nạn Thụy Điển.
Vỉ một lý do nào đó mà trái bom nguyên tử to tổ chảng từ Nam Phi được gửi một ruột thẳng qua Thụy Điển thay vì Israel và những ký thịt linh dương lại đến Israel thay vì Thụy Điển. Thế là Holger 2 và Nombeko băt đầu phải tự học nhằm tìm cách tháo gỡ trái bom hạt nhân nguy hiểm này, Holger 2 dùng chính tên của anh trai Holger 1 để đi học còn Nombeko phải tự mưu sinh cùng anh trong một khu căn hộ chưa được phá dỡ, cả hai chẳng có được miếng lấy lận lưng, Holger 2 chỉ số dưới cái bóng của tên tuổi anh trai và Nombeko vẫn là cô gái tị nạn mất tích. Trong khoảng thời gian đó thì Holger 1 đã trở thành phiên bản mắc thằng bố của cha mình, cùng với vợ đang hiện thực hóa những lời nói mà cha của Holger 1 để lại khi nhìn thấy được trái bom nguyên tử kế bên mình. Và tất nhiên là sau hàng loạt những kế hoạch, những toan tính của cặp đôi Holger 2 và Nombeko đã làm cho Holger 1 không thể thực hiện được hành động của mình. Đức vua và thủ tướng Thụy Điển vẫn an toàn, trái bom nguyên tử đã đi khỏi Thụy Điển và đến với nơi nó cần những chuyên gia trong lĩnh vực này, trước khi nó nổ banh ta lông Thụy Điển.
Một cốt truyện ngắn gọn, điều khiến tác phẩm trở nên hấp dẫn nằm ở lối diễn xuất văn học và những thông tin lịch sử rất giá trị mà tác giả đã đem đến cho câu chuyện. Đức vua Thụy Điển, thủ tướng Thụy Điển, giới chức trách chính phủ Nam Phi, Tổng thống Mỹ Kenedey, Mossad Israel, chủ tịch Trung Hoa Hồ Cẩm Đào, Tổng thống đệ nhất Việt Nam cộng hòa Ngô Đình Diệm được nhắc đến rất nhiều lần như để đánh dấu sự xuất hiện đặc biệt của cặp đôi Nombeko- Holger giữa những tin tức thời sự- chính trị nổi bật của cả thế giới. Những hành động, suy nghĩ của các chính khách, chính trị gia trong câu chuyện hầu như chỉ toàn là những tình tiết hư cấu, và việc những con người nổi tiếng này xuất hiện xung quanh cuộc đời của Nombeko để tạo nên một cuộc phiêu lưu đặc sắc của cô bé. Đó là nét tưng tửng đầu tiên mà Jonas đem vào cuốn truyện.
Nét tưng tửng, tào lao thứ hai mà Jonas đem vào chính là nằm ở mỗi cá tính của nhân vật, cha của Holger thì cuồn Cộng hòa và luôn muốn chơi xấu ông già vợ theo Cộng sản. Nombeko thì ham học và thích chơi liều, Holger 1 thì giống cha còn Holger 2 không danh phận. Ba cô gái người Tàu thì chuyên làm đồ giả mà chưa bị bắt. Và đức vua cùng thủ tướng Thụy Điển thì điềm nhiên như chẳng có gì xảy ra mặc dù trước mặt mình là trái lựu nguyên tử nặng hai tấn. Những nhân vật được xây dựng mỗi người một cá tính khác hẳn nhau, chẳng ai có tính cách hợp lý và theo khuôn của một cuốn tiểu thuyết bình thường. Những tính cách đẹp lẫn xấu xa của con người được phóng tác lên trên rất nhiều để tăng thêm những éo le cho nhân vật khi họ đối mặt với việc khó khăn. Bảo sao độc giả đọc cuốn này mà không cảm thấy sảng khoái vì văn phong đu trên dây của nhà văn Thụy Điển được.
Kết: Một cuốn tiểu thuyết phiêu lưu với một văn phong phóng khoáng và tự do, mang nhiều sự éo le đến hài hước do các tình huống trớ trêu mà nhân vật gây ra. Những giá trị về đạo đức con người, sự công bằng và tình yêu thương được đan xen một cách tinh tế vào từng dòng chữ của câu chuyện. Một cuốn tiểu thuyết thực sự bổ ích cho những mọt sách luôn muốn kiếm tìm những cuộc phiêu lưu vừa vui nhộn vừa giá trị như thế này.
Đánh giá: 4/5 theo thang điểm Goodreads
Lia Thia
Nhận xét
Đăng nhận xét