Mình luôn đồng ý với suy nghĩ rằng cho dù có đổ lỗi cho sự phát triển của công nghệ nhiều tới đâu thì cái việc đọc của loài người cơ bản chưa bao giờ được tròn trịa như trong suy nghĩ mà chính người đó đang mường tượng. Họ ao ước, và ngoài ra cũng lên kế hoạch đọc sách rất nhiều như không bao giờ làm mà luôn để cho "Tại vì ..." là câu giải nghĩa lý do. Sự thật rành rành rằng con người là giống loài khai sinh ra sách lẫn khái niệm đọc mà con người cũng là giống loài duy nhất luôn luôn lười biếng với những phát minh của chính mình.
Có rất nhiều người say mê đọc sách và chỉ luôn đọc sách như một suy nghĩ rằng mình đang ôm trọn những kiến thức tinh hoa vào lòng, có người chỉ đọc vừa đủ để có thể suy ngẫm về sự thay đổi của cuộc sống quanh mình và cũng có hàng sa số người không hề đọc, chỉ vận hành cuộc sống của mình bằng thói quen và kinh nghiệm. Ở một góc nhìn nhất định thì phong cách sống hay lối suy nghĩ nào cũng hoàn toàn hợp lý vì nó đều mang đến hữu dụng nhất định cho cuộc sống, nhưng để bản thân đọc nhiều sách hơn cho một cuộc sống phong phú hơn chắc chắn sẽ luôn được khuyến khích. Thay vì cứ mãi nói về những ưu điểm của việc đọc sách, chi bằng chúng ta sẽ tìm hiểu lý do vì sao mà mọi người không thích đọc, từ đó sẽ có một góc nhìn đúng đắn hơn mà khắc phục chúng từ tận gốc rễ nhé.
Đã gọi là những nguyên nhân thì sẽ luôn có những vấn đề gián tiếp bề ngoài và những vấn đề tự thân. Vì vậy mà bài viết này cũng sẽ đi theo một hướng nhị nguyên truyền thống như vậy nhằm giúp bạn đọc của Lia Thia Livres dể dàng hiểu được ý kiến của mình, và mong rằng cũng sẽ nhận được nhiều phản hồi quý giá từ bạn đọc.
Những vấn đề bên ngoài
Mình cho rằng yếu tố gia đình ảnh hưởng rất nhiều đến nguyên nhân vì sao mọi người không đọc sách. Không đọc sách chúng ta có thể hiểu là không thích đọc và không muốn đọc.Vì sao mình cho rằng gia đình là yếu tố bên ngoài quyết định, đơn giản vì hầu hết những tính cách, tư duy và lối sinh hoạt của một cá nhân phản ánh rõ những nếp sống trong gia đình của người ấy. Một gia đình mà cha mẹ hay ông bà không có thói quen đọc sách thường sẽ không bao giờ chia sẻ một cách thực tế về những ích lợi của sách hoặc là khuyến khích con cái mình đọc sách. Rõ ràng là vậy và đáng buồn thay thì tại Việt Nam phải đến hơn một nửa cha mẹ Việt không hay động viên con cái mình đọc sách vì họ cho rằng rất phí thời giờ, sách chỉ giải trí và không mang đến một giá trị cụ thể nào. Vì thế mà các em sẽ lớn lên mà không hề có những trải nghiệm với sách, dẫn đến khi ở những độ tuổi “rất cần sách” để xây dựng nên tư duy, cá tính riêng thì các em sẽ không hề biết nên làm gì. Rồi dần dần vẫn sẽ lại đi theo những bước chân cũ mà thế hệ gần nhất đã đi, rồi lại đắm chìm vào những thú tiêu khiển vô bổ, phí phạm thay vì đọc sách.
Tuy nhiên vẫn có một số cha mẹ tuy không đọc nhưng vẫn nhận thức rõ được tầm quan trọng của sách và họ luôn ra sức khuyên con mình nên đọc. Mình vô cùng thán phục những sự cố gắng của họ, vì ít ra họ luôn thể hiện hết trách nhiệm làm cha mẹ của mình mặc cho những vấn đề cơm áo gạo tiền luôn vây lấy họ hàng ngày. Nhưng nếu nói kỹ hơn, vì những cha mẹ luôn khuyến khích con cái ấy cũng chưa từng hoặc rất ít khi đọc sách, nên họ sẽ không thể có được cái nhìn rõ ràng, thực tế của việc đọc mà hướng dẫn cho con cái mình, dẫn đến trẻ con chỉ có nhận những lời động viên nhưng thiếu hướng dẫn sẽ dẫn đến các em nhỏ đọc sai, đọc không đúng cách. Điều này sẽ rất nguy hiểm trong quá trình hình thành tư duy vì các em sẽ không biết đọc gì, các em sẽ không đọc hoặc nếu đọc cũng sẽ đọc bậy, rất nguy hiểm.
Qua yếu tố gia đình, mình muốn đến khía cạnh giáo dục. Rõ ràng là thầy cô ở các cấp bậc giáo dục trẻ thường ít chú trọng đến việc hướng dẫn các em đọc sách. Thầy cô đa số sẽ muốn các em học sinh tập trung hoàn toàn vào việc làm sao để giỏi thật giỏi các môn của thầy cô, và nhiệm vụ cao nhất của nhà giáo là giúp các em “đọc sách” và “thực học” sẽ bị bỏ qua. Vì rất nhiều nguyên nhân, cơm áo gạo tiền của thầy cô, con chữ cho học sinh để lết qua cấp 3 như bao trẻ em bình thường. Quá nhiều vấn để khiến cho người thầy không thể khuyến khích học sinh mình đọc sách. Dẫn đến việc những người có tri thức nhất và được các em tin tưởng nhất là thầy cô không hề có sự giúp đỡ nào với chúng trong việc khám phá thế giới bằng đọc sách. Dần dần, các em sẽ mất hẳn đi một nguồn tư liệu đáng quý, tin cậy từ các bậc tri thức, học vấn cao, và điều đó thật là tệ nếu như nó vẫn sẽ cứ diễn ra từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Chúng ta sẽ có thể đổ thừa hoàn toàn vào tư duy của việc học tập, do cách giáo dục và do có nhiều bất cập. Mình hoàn toàn đồng ý mọi vấn đề của mọi người trong việc chỉ ra cái sai, cái thiếu của công cuộc đào tạo con người. Nhưng mình phản đối mọi sự biện hộ, chỉ trích nhưng không bao giờ có hành động sửa đổi. Và như chúng ta đã thấy, thầy cô luôn là người muốn các em học sinh lĩnh hội hết tất cả những tri thức khoa học thuộc dạng cao cấp ở độ tuổi còn rất bé bỏng. Nếu phải nói vì hàng triệu trẻ em phải như vậy, vì kỳ thi cam go nên chúng ta phải như vậy. Ồ, chúng ta bỏ rất nhiều tiền cho việc giáo dục con trẻ, người bỏ tiền là người có tiếng nói, vậy chúng ta không muốn thay đổi sao? Và nếu không có một thầy cô nào khuyến khích các em đọc sách, thì các em sẽ vĩnh viễn không bao giờ mua sách. Và những vấn đề trước đó còn tồn tại cũng sẽ không bao giờ được giải quyết. Mọi người không hề tự biết mình phải đọc sách và yêu tri thức, họ phải được dẫn dắt bởi những con người đáng tin cậy như gia đình, những bậc học giả và những thầy cô đáng kính của mình. Việc đến trường không chỉ đơn thuần là mua con chữ như cách suy nghĩ phổ biến ngày nay, mà nó là việc chúng ta đến và học cách “thực học” để sau này giúp con người trở nên độc lập trong cuộc sống.
Thêm một yếu tố bên ngoài tác động nữa nhưng mình thấy nó khá là ngớ ngẩn, nhưng mà cũng không thể không nhắc đến ở đây chính là những mối quan hệ xã hội. Người yêu, bạn học, bạn thân, đồng nghiệp bạn không đọc sách, nó cũng sẽ tạo ra những ảnh hưởng lên trên hành động của bạn. Thực ra thì yếu tố này không tác động quá mạnh mẽ lên bạn lắm đâu, nhưng nó sẽ lại là một yếu tố tạo nên cảm hứng, động lực cho bạn. Sẽ ra sao nếu chúng ta được tham gia vào một cuộc trò chuyện mà chủ đề là những suy ngẫm trong cuộc sống, những chia sẻ về tâm lý, văn hóa, thời đại. Mình cho rằng nó sẽ rất thú vị, hay ho hơn là việc chỏ mũi vô việc quan tâm đến thị phi showbiz, chuyện chính trị nửa mùa, chuyện riêng tư người này người kia. Chúng ta sẽ yêu thích cuộc nói chuyện nào hơn, nếu là cái thứ nhất thì chắc chắn những người bạn của bạn là những người rất tuyệt vời đấy, và những cuốn sách, tài liệu hay lối suy nghĩ độc đáo của họ là những gợi mở, niềm cảm hứng cho bạn trong việc đọc sách, tìm kiếm tài liệu để làm sao có thể có được những sự thú vị y như họ. Còn cuộc nói chuyện thứ hai thì chúng ta không mất nhiều thời gian đâu, chỉ cần bấm chuột lên mạng là có rồi. Và cái gì cần thời gian để tìm hiểu luôn là những điều đáng trân quý, giá trị. Vậy nên hãy luôn kiếm những người bạn đọc sách, hoặc là sẵn sàng giúp bạn biết được những tri thức ấy để luôn làm dày tầng tri thức, vốn sống của mình nhé.
Những vấn đề tự thân
Vấn đề đầu tiên từ bản thân của con người khiến họ không thể đọc sách chính là quỹ thời gian. Họ không có một quỹ thời gian đủ nhiều dành cho việc đọc sách. Nguyên nhân? Xem nào, có thể họ không biết sắp xếp thời gian, họ không thực sự muốn đọc sách nên xem câu nói “Tôi không có thời giờ” như một lời biện hộ hoặc vì cuộc sống mưu sinh quá vất vả đã làm họ đủ mệt nhoài khi có thể nghĩ đến việc đọc sách. Thật ra thì vấn đề này không khó để giải quyết và cũng có thể thông cảm được. Thực sự thì mình cũng không quá bất ngờ bởi ngoài việc học, việc nhà, công việc xã hội và các mối quan hệ gia đình là quá đủ để khiến cho con người trở nê bận rộn từ lúc sinh cho đến cuối đời. Nhưng chúng ta có bao giờ tự hỏi tại sao người ta vẫn có thời giờ để đọc sách? Vì họ có cách giải quyết vấn đề. Cách giải quyết hữu hiệu nhất chính là bạn phải có một kế hoạch thực sự rõ ràng để sắp xếp thời gian một cách thật hợp lý. Thêm nữa, tận dụng thời giờ cũng là một cách làm rất hay, thay vì lợi dụng nửa tiếng xem facebook thì chúng ta nên đọc sách hoặc nghe audiobook. Còn nếu nói rằng nửa tiếng không đủ nên tôi coi facebook, mạng xã hội, xem youtube thì nên về hỏi quý phụ huynh bạn xem bạn nói vậy nghe có khôn ngoan hay không mà thôi? Hỏi khéo khéo chứ không mắc công bị đánh đòn đấy!
Một yếu tố tiếp theo nó nằm ở triệu chứng của bản thân, đó là Chứng khó đọc, khoa học gọi nó là triệu chứng Dyslexia. Đây khôg phải là bệnh mà là một triệu chứng bẩm sinh chứ không liên quan tới sự thông minh, trưởng thành của con người cả vì có thể đây là một khiếm khuyết về một số vùng xử lý chịu trách nhiệm phân tích, cảm thụ và thấu hiểu của não không được vận hành tốt. Có đến 15% trẻ em đã mắc chứng Dyslexia ngay từ nhỏ, bởi vậy mà họ luôn cảm thấy khó khăn khi cố gắng tập trung vô những con chữ trên trang sách. Một điều vừa thú vị vừa là trò hề khi có khá nhiều trường học ( ở đâu thì tự đoán hen) luôn ghi nhận số học sinh giỏi lên đến hơn 90% trong khi những em nhỏ bị chứng khó đọc không khó khăn để bát gặp. Và câu hỏi cho chúng ta rằng các em nhỏ khó đọc ấy vẫn được điểm cao phần đọc hiểu hay bị ép không được học phần ấy hay giáo viên ngoảnh mặt làm ngơ? Hay là bị đột biến gien dẫn đến các em hết bị gặp triệu chứng ấy? Hay là các em Dyslexia bị phân biệt, bị cấm đến các trường ấy học? Tùy suy nghĩ của mọi người nha.
Để giải quyết vấn đề này thì vô cùng phức tạp vì nó liên quan đến y học, di truyền và gen cá nhân. Nhưng để khắc phục tình trạng này ở mặt nhận thức thì không phải không có phương pháp. Những người bị Dyslexia nên cố gắng rèn việc đọc từng trang sách mỗi ngày, chỉ cần đọc một trang một ngày mà thôi là quá đủ, và từ từ chúng ta nâng lên thành hai trang, ba trang vào giai đoạn sau. Mình tin chắc rằng hai tuần để hoàn thành một cuốn sách không hề khó nếu chúng ta thực sự muốn. Và nếu việc đọc sách như là một hành động giải trí lành mạnh, giúp đầu óc thanh lọc những vết sạn thông tin, những đống rác đang luẩn quẩn trong đầu hàng ngày thì nhiệm vụ này trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều vì người Dyslexia chỉ cần đọc để giải trí đơn thuần mà thôi, vô cùng dễ dàng. Một cách khác để duy trì việc đọc sách chính là nghe audiobook, việc này vô cùng dễ thực hiện vì những người bị ám ảnh bởi việc đọc không cần phải mệt mỏi nhìn từng con chữ nữa mà họ có thể thoải mái thưởng thức cuốn sách qua lời đọc của người dẫn truyện.
Yếu tố vô cùng thú vị tiếp theo đó chính là thay vì đọc sách, mọi người có thể thưởng thức những giá trị tri thức ấy thông qua những hành động khác, có thể thay thế cho việc đọc sách như xem phim hay nghe nhạc, xem tranh ảnh. Đây là một hoạt động vô cùng bình thường và thậm chí cần thiết đối với cuộc sống của con người. Mình chỉ suy nghĩ như thế này,những hành động thay thế vừa rồi cũng là những việc đơn thuần thuộc về giải trí và khám phá của con người. Khác với “đi làm” vốn là hành động mang tính chất sinh tồn cho con người thì việc đọc sách, xem phim, nghe nhạc hay xem tranh không mang tính sinh tồn. Ngược lại, đó là những hành động mà con người “xứng đáng được hưởng thụ”, vì vậy mà nó không mang tính đúng sai vì tất cả đầu có cùng một tính chất. Nhưng nói gì thì nói, vì những hành động trên đa số là những sự hưởng thụ từ những thành quả của công việc sáng tạo nghệ thuật. Chúng ta là những người tận hưởng nghệ thuật do các nghệ sĩ tạo ra, họ có thể là nhà văn, họa sĩ, đạo diện hay nhạc sĩ. Và mình nghĩ việc xoay vòng các cách tận hưởng nghệ thuật là điều nên làm để chúng ta luôn có nhiều cơ hội tiếp xúc với mọi trải nghiệm, và tránh đi việc chán nản khi chỉ làm đi làm lại một hành động.
Một lý do tự thân khác nữa mà mình muốn đề cập đến là một số người đã trải nghiệm, đã sống khá lâu để có thể hiểu thấu được những giá trị của cuộc đời rồi, vì vậy mà họ càm thấy đã đủ đầy cho bản thân nên không nhất thiết phải đọc thêm sách nữa. Thực ra lý do này cũng có phần hoàn toàn chính đáng chứ chẳng phải không, vì sách dù gì đi nữa cũng luôn mang một sứ mệnh đem đến tri thức và sự trải nghiệm cho người đọc. Giúp họ từng bước trưởng thành hơn trong suy nghĩ và tư duy của mình, nhưng khi bạn đã có quá nhiều kinh nghiệm và từng trải đủ lâu, bạn sẽ cảm thấy thân quen và bình thường đối với những sự trải nghiệm trong sách vì bạn đã đủ chín chắn, đủ trải đời để có thể cảm thấy bất ngờ vì những điều mới mẻ ấy rồi. Vậy tại sao, chúng ta lại không thể đọc những cuốn sách mà chúng ta không có cơ hội trải nghiệm, hay là những chủ đề mà chúng ta đã từ bỏ trước khi trên con đường trường thành của mình? Dù những chủ đề ấy có là giải trí đi nữa thì kinh nghiệm của một con người chưa bao giờ là giới hạn nếu đem so với số lượng tri thức của nhân loại. Vì vậy hãy cứ thử làm những gì mà mình chưa từng để khơi gợi thêm những trải nghiệm mới mẻ.
Thêm một lý do nữa để chốt hạ bài viết ngày hôm nay mà hình như nó cũng là lý do nòng cốt tại sao người ta ít khi đọc sách đó là họ ngại phải bỏ ra một số tiền để mua sách. Nếu là một người chỉ có một cuộc sống bình thường với mức thu nhập trung bình, thật khó khăn để có thể chi tiêu một khoản tiền vào việc hưởng thụ cuộc sống, vì nó sẽ khiến họ vô cùng phân vân nếu như nó không đem lại một chút lợi ích gì cho họ thay vì họ có thể để dành cho cơm áo, những chuyện bất trắc như ốm đau, cưới hỏi. Đó là chuyện ăn chơi thôi còn khó bỏ tiền chứ đừng nói đến việc mua sách mà đọc. Còn có một số người thì keo kiệt quá đáng, tiết kiệm đến mức độc đoán thì mình cũng không nên nói ở đây. Giải pháp hữu hiệu nhất chính là đọc ebook, mua sách cũ hoặc nghe audiobook. Vì sách cũ thường có giá rất rẻ và không khó để sỡ hữu một cuốn sách, thêm nữa việc mua ebook hay audiobook trên các trang mạng uy tín cũng rẻ hơn rất nhiều so với việc mua một cuốn sách giấy mới tinh. Và nếu bạn không có tiền nữa, thì chào mừng đến với thị trường rbook và audiobook lậu trên internet. Mình không có ý nói các bạn phải làm hay bất chấp lưu trữ những ebook, audio lậu vì nó là sai luật. Mình chỉ chia sẻ cho các bạn biết về sự xuất hiện của nó mà thôi, việc bạn có đụng đến hay không tùy thuộc vào bạn, bạn chọn cách chơi như thế nào thì trò chơi sẽ đưa cho bạn một kết quả như tính chất của quyết định mà bạn đưa ra mà.
Tóm lại, cho dù những lý do bên ngoài hay lý do từ chính bản thân mình đều sẽ luôn có một cách giải quyết, dù nó là những biện pháp lâu dài hay ngắn hạn đều sẽ đem lại những phản hồi tích cực ở những khoảng thời gian đầu tiên. Mỗi vấn để mình đưa ra đều có những phương pháp nho nhỏ cho mọi người rồi, nếu như mọi người nghe theo và nó không mang lại hiệu quả lâu dài. Thì mọi người phải coi lại cuộc sống của mình nữa chứ, mình đã nói nó sẽ mang hiệu quả ngay từ lúc đầu mà, còn về sau nó phải được điều khiển trong tay bạn chứ. Cuộc sống của bạn là do bàn tay của bạn tạo nên mà.
Lia Thia
Nhận xét
Đăng nhận xét