MUSSOLINI - LÃNH TỤ PHÁT XÍT ( Vũ Tài Lục): HÀNH TRÌNH VÀ SỤP ĐỔ CỦA LÃNH TỤ ĐỘC TÀI

Phải thú thiệt rằng trong khoảng thời gian gần đây Lia Thia mình đa số tìm đọc những cuốn sách thuộc thể loại non-fiction rất nhiều. Cũng vì muốn nhanh chóng tìm hiểu thật nhiều kiến thức khoa học xã hội mà dạo gần đây mình bỏ bê khá nhiều những cuốn tiểu thuyết văn chương, điều ấy thực sự khó khăn bởi Lia Thia là người sống và được nhúng tâm hồn mình trong văn chương nghệ thuật thành ra một quãng thời gian xa cách khiến cho mình thực sự rất nhung nhớ những lời hay ý đẹp, câu văn mượt mà của văn học. Vì vậy mà hẳn nhiên những cuốn sách phi hư cấu được mình đặc kỳ vọng phải thay thế cho được "sự bê trễ" đọc tiểu thuyết, cuốn non-fiction mà mình đọc phải làm sao đáng giá đến mức mình phải đọc chúng thay vì tiểu thuyết mới chịu. 

Thật là mừng, khi mình vừa đọc xong cuốn sách Mussolini, lãnh tụ phát xít của tác giả Vũ Tài Lục. Phải nói mình rất hài lòng về tác phẩm của cụ Lục, mặc dù nó là một tác phẩm nghiên cứu lịch sử nhưng câu văn vẫn ý nhị, mang nét kể chuyện, văn học và hơn nữa kiến thức cũng như những nghiên cứu mà cụ Lục đưa vào cũng vô cùng chi tiết, rõ ràng với ngôn ngữ mộc mạc, trong sáng. Hôm nay bạn đọc hãy cùng mình tìm hiểu và review cuốn sách này nhé, và kể từ cuốn Mussolini, lãnh tụ phát xít này thì Lia Thia cũng sẽ chính thức trở lại cuộc đua đọc tiểu thuyết văn học để có thể làm nhiều nhiều hơn nữa những review văn học cho mọi người nhé. Một điều lưu ý nho nhỏ, vì tác phẩm này được xuất bản vào thời kỳ Việt Nam Cộng Hòa nên hiện tại việc tìm kiếm một tác phẩm in thật sự là một điều khó khăn, nếu ai có được tác phẩm giấy thì xin chúc mừng bạn đã sở hữu trong tay một báu vật còn nếu không chúng ta chỉ còn cách đón đọc ấn phẩm của cụ Lục trên internet bằng ebook mà thôi. Thực sự đáng tiếc.

Cuốn sách vỏn vẹn có tám chương với nhân vật chính không ai khác chính là Il Duce Benito Mussolini, trong xuyên suốt tác phẩm ta có thể vừa được tác giả gợi mở về hành trình trưởng thành của tên độc tài nước Ý, vừa được mở tầm mắt để nhìn một châu Âu quay cuồng trong vòng xoay chính trị, thuộc địa thế kỷ XX. Phải nói thật nhờ những ấn phẩm nói về Âu châu những năm thế kỷ XX , XIX mà mình có thể xây đắp được sức tưởng tượng về tính cổ điển, ngôn ngữ và khoa học chính trị một cách rõ ràng. Nói chung, mô típ của cuốn sách sử liệu này cũng khá quen thuộc với bạn đọc thích những cuốn sách liên quan đến lịch sử, địa lý, đều nói về sự trưởng thành của nhân vật, bối cảnh lịch sử, diễn biến và kết cục. Bấy nhiêu là hết, và cuốn sách này cũng sẽ y chang như những cuốn sách nghiên cứu về lịch sử, chính trị của giai đoạn đệ nhị thế chiến mà thôi. 

Cái đặc biệt ở tác phẩm này nằm ở việc nó hàm chứa khá nhiều những suy nghĩ mang tính triết học, đặc biệt là về cách mạng. Cụ Lục cho rằng đa số những cuộc cách mạng và người hùng cách mạng, sau những cuộc bạo động huy hoàng thì đế chế của kẻ ấy thường có một kết cục tồi tệ và khoảng thời gian mà những con người cách mạng ấy nắm quốc gia cũng sẽ là thời kỳ ám ảnh của cả đất nước. Nỗi băn khoăn " kẻ làm cách mạng lật đổ độc hại rồi cũng sớm trở thành độc hại" dường như là một ứng nghiệm lịch sử cho đa số những trường hợp đã xảy ra trên thế giới. Hãy nhìn các cuộc cách mạng, bạo động tiền đệ nhị thế chiến tại Pháp, đảng Quốc xã của Hitler, Soviet Nga và nhiều cuộc cách mạng ở châu Á, Mỹ Latin đa số đều mang đến kết cục bi thảm cho chính dân tộc ấy. Dường như chỉ có Anh cùng một vài quốc gia Bắc Âu có thể thay đổi thể chế dân chủ một cách êm đẹp, ít máu đổ nhất. Càng đọc, ta sẽ càng nhận ra những câu chuyện đã xảy ra trong lịch sử có nhiều liên hệ đến triết học, và triết học lại là một trong những giá trị khai mở cho tri thức và trái tim của con người rất nhiều. Phải nói khi càng đọc nhiều và đa dạng thể loại sách, người ta càng dễ dàng tìm thấy nhiều giao điểm tri thức lại với nhau hơn.

Cuốn sách nghiên cứu, suy cho cùng vẫn là những tác phẩm được viết bởi con người nên không thể tránh khỏi việc mắc phải những sai sót. Điều mình không hài lòng nằm ở việc cụ Lục đã sử dụng vô tội vạ Tây ngữ rất nhiều và gọi tên lung tung các nhân vật không đúng với phương ngữ của họ. Đáng thấy nhất là những đoạn dịch, trích dẫn câu nói của các nhân vật lịch sử. Nó khá lủng củng khi ta thấy đôi lúc những trích đoạn được dịch một cách chỉn chu, có phân đoạn không hề được dịch gì cả. Mà đây là cuốn sách nói về một nhân vật người Ý và đất nước Ý nhưng phần trích đoạn dịch lại đặc sệt Pháp ngữ mặc dầu Ý ngữ cũng có nhưng lại trộn lẫn lung tung làm người đọc bị rối. Hơn nữa, tên địa danh, tên gọi hay ngôn ngữ thuộc quốc gia, địa phương bị làm lộn lung tung. Chẳng hạn như cái tên Victor Emmanuel là cái tên đúng nếu nó là tên của một người Pháp, nhưng ở Ý người ta không gọi như thế và vị người Ý ấy tên đúng là Vittorio Emmanuele chứ không phải là Victor. Mình đồng ý những sự chuyển ngữ, phiên âm ngôn ngữ nhưng đó chỉ thuộc trường hợp chuyển ngữ sang tiếng bản địa tại nơi của độc giả ấy chứ không phải phiên âm qua một ngôn ngữ khác hoàn toàn tiếng Việt. Đây có vẻ là hạt sạn duy nhất trong cuốn sách này nhưng thật tiếc là hạt sạn này nó to đùng, nên có vẻ sẽ ít nhiều làm gián đoạn công việc thưởng thức sách của bạn đọc. 

Sau cùng, dù cho có mang ít nhiều thiết sót thì Mussolini, lãnh tụ phát xít vẫn là một cuốn sách đáng để đón đọc. Nó hàm chứa nhiều giá trị không chỉ của lịch sử, chính trị mà còn là triết học, đem cho người đọc nhận biết được những thay đổi của thời cuộc trong quá khứ để ta có thể chuẩn bị hoặc tạo cảm hứng để đón đọc nhiều hơn những tác phẩm giá trị khác trong tương lai. Thật tiếc khi cuốn sách cho đến hiện tại vẫn chưa thể được xuất bản, và có thể là không bao giờ. Một phần cũng do những lời văn vô cùng phóng khoáng, thẳng trực diện đến những câu chuyện trong thời điểm ấy. Với nhiều người đó sẽ là sự khó chịu, nhưng với mình lời văn phóng khoáng thể hiện sự tự do trong nghiên cứu và sáng tác, sự tự do và tự chủ lúc nào cũng là những yếu tố cần thiết để kéo một xã hội đi lên chứ không riêng gì lĩnh vực viết và xuất bản. Mong rằng sắp tới chúng ta cũng sẽ gặp lại nhau thêm nhiều lần qua những bài review có văn phong khoáng đạt và hào sảng như thế này. 

Lia Thia